Door per auto en zoveel mogelijk langs de Maas naar het Franse gehucht Malroy te rijden – ergens halverwege Luxemburg en Lyon – en vanaf daar verspreid over twee dagen twee takjes van de Maas na te lopen totaan hun oorsprong. Gedrieën: Roelof, mijn broertje en ikzelf. Ter ‘Verkenning van de Bron‘, wantzo hadden we deze onderneming in de voorbereiding gedoopt.
Behalve veel plezier, de vele dieren die we hebben gezien en gehoord, de Rust en Ruimte waarin we reisden en het mooie weer, leverde dat ook mooie inzichten op. Want zoals te doen gebruikelijk hadden drie reisvragen meegenomen, en dat waren de volgende:
- Hoe houd en maak ik mijn bron helder en zuiver?
- Hoe herken ik mijn oorsprong in de stroom?
- Hoe blijf ik dichtbij mijn bron?
Die vragen evolueerden tijdens de reis nog wat nader. Dit is wat we onder andere contempleerden. Doe er graag je voordeel mee als er iets leerzaams voor je bij zit – en vraag graag naar meer info als die je mogelijk verder kan helpen:
Helder en Zuiver
We vonden uit dat het water dan aan de bron ontspringt, van zichzelf al helder en zuiver is. Dat de zorg voor die helderheid en zuiverheid vooral bestaat uit zorg voor de hele kringloop en het hele systeem. En Rust en Ruimte rondom de bron. Niet teveel gedoe en poeha. De bron doet zijn werk toch wel. We overdachten hoeveel aandacht daarbij gepast is, kijkend ook naar het monument dat rondom de bron is opgetrokken, het kleine reservoir waarin de bron ‘uitmondt’ en waarin het water wordt verzameld om over een betonnen balk al een klein eerste watervalletje te vormen. Enige dramatiek die eigenlijk best gek afsteekt tegen de natuurlijkheid van de bron. We vergeleken de situatie met de zichtbaarheid die je aan de werk, en aan de oorsprong van je werk geeft. Hoeveel daarvan in welke omstandigheden passend is, en op welk punt het afbreuk begint te doen aan het mysterie en de essentie. Hoe bloot leg je je bron voor het naaktloperij wordt?
Ook interessant was dat we bemerkten dat stroomafwaarts veel meer aandacht nodig was om de rivier helder en zuiver te houden. Vooral de bijproducten van het economisch systeem (in dit geval: intensieve akkerbouw met gebruik van kunstmest) leverden voor de zuiverheid van de stroom een direct gevaar op. Een lokale boer leerde ons dat de akkers daarom met een buffer van gras, 1 à 2 meter gescheiden waren van het jonge stroompje, zodat de meststoffen niet direct in de rivier terecht zouden komen. Dat leverde een mooie nieuwe vraag op: hoe zorg je ervoor dat je voorziet in je levensbehoeften ten gunste van de stroom en niet ten koste daarvan.
Oorsprong
De vraag over de oorsprong kwam uiteindelijk te gaan over het verschil tussen de bron, de hoofdbron, de naamgever van de stroom. En de zijtakjes. Wat brengen de zijtakjes, hoe kun je ze vloeiend opnemen? Hoe krijgt elk zijn plek in de stroom, en blijft toch duidelijk waar de oorsprong ligt. Denk aan een (werk-)project dat iemand initieert. De initiator heeft een wezenlijk andere rol dan iedereen die zich daarna betrekt – los nog van de manier en mate waarin zij dit doen. Een project vaart er wel bij wanneer mensen hun plek kennen ten opzichte van elkaar, intern, maar ook ten opzichte van de buitenwereld. Als die plekken gekend, erkend en geëerd worden, zodat iedereen vrij & verantwoordelijk kan geven aan, en nemen van, het nieuws dat tot leven komt en de rijkdom die daaruit voortvloeit.
Dichtbij de bron
Dichtbij de bron blijven. Deze vraag veranderde al snel in de wens om bron en bestemming met elkaar te verbinden – als stroom ben je allebei en dus altijd dichtbij. Wel vraagt dat om veel vertrouwen en bewustzijn. Sensitiviteit om tijdig te weten of er niet uit de stroom wordt afgetapt voor doelen die de stroom zelf niet dienen? Wordt de stroom tegennatuurlijk verlegd? Of in het dagelijks leven: zijn er mensen die me uit flow brengen en mijn beweging inzetten om hun eigen of nog weer hele andere doelen te dienen niet passen bij mijn eigen bestemming? Die aan wat ik doe of wat mij te doen staat een geheel eigen draai geven?
Dat gebeurt in het geval van de Maas al vlot na de bron. Een boer heeft de stroom van de rivier door zijn land, daar nog minder dan een halve meter breed, gedempt. Het jonge riviertje stroomt daardoor nu vanuit de bron vrij snel in het afwateringssysteem van het eerstdichtbijzijnde dorpje: Pouilly-en-Bassigny. Waar het ook wel weer uitkomt, om een kilometer verderop alsnog zijn eigen weg te vervolgen. Omdat water wel om te leiden valt – maar zich niet zomaar laat tegenhouden.
In de delta in Zeeland gebeurt trouwens iets soortgelijks. Want de rivier die onder de naam Maas door Rotterdam stroomt, bevat voornamelijk water uit de Rijn. Na heel zigzaggen weerleggingen komt het meeste Maaswater bij Hoek van Holland in de Noordzee uit, via het Hollands Diep en een water dat door alle weerleggingen zelfs van stroomrichting is veranderd: het Spui. En dan van daar via de Nieuwe Waterweg.
Waardoor Hoek van Holland ook ons vertrekpunt was, op zondagochtend bij zonsopkomst. Van daaraf reisden wij. Zagen de Maas steeds kleiner worden en op de terugweg weer steeds groter. Het was bijzonder om te zien hoe iets kleins en schijnbaar onbetekenends zo snel aan kracht en omvang wint. Ik denk terug aan een gedicht dat ik in Göttingen schreef, vorig jaar:
De rivier vindt haar weg naar de zee
Niet altijd via de kortste weg
Maar voor het overige:
Hoe dan ook.
Foto’s:
Ready2Amaze! 